Erkeklerde Kısırlık Tarihe Mi Karışıyor?

Bilim insanları, sperm kök hücrelerini testislerden izole etmenin ve onları vücut dışında büyütmenin ilk güvenilir yolunun, kısır erkeklerin kendi genetik çocuklarına sahip olmalarına yardımcı olabileceğini belirtmişlerdir. Birkaç ekip, daha önce sperm kök hücrelerini izole ettiğini iddia etmiş ancak sonuçları tekrarlayamamıştır. San Diego'daki California Üniversitesi'nden Miles Wilkinson, genel hissinin, güvenilir bir yöntem olmadığı yönünde olduğunu ifade etmiştir. Wilkinson’un ekibi testislerdeki hücreleri inceleyerek, RNA'yı tek hücrelerde sıralayarak, farklı hücre tiplerini belirlemiş ve kök hücrelerin yüzeyinde spermatogonial kök hücreler olarak bilinen sperm oluşumuna neden olan bir işaretleyici protein bulduklarını bildirmişlerdir. Araştırmacılar ayrıca bu markörü kullanarak, bu hücreleri testis biyopsilerinden izole etmiş ve ortaya çıkan hücre kümelerinin yalnızca sperm kök hücrelerinden oluşmadığını, ancak bunlarda daha önce başkalarının elde ettiğinden çok daha fazla zenginleştiğini belirtmişlerdir. Ekip, bu hücreleri en az bir ay canlı tutmanın ve büyümesini sağlamanın bir yolunu bulmuş ve bunun anahtarının, AKT sinyal yolunu bloke etmek olduğu şeklinde açıklamışlardır.

Farelerde AKT'yi bloke etmek, kök hücrelerin farklılaşmasına neden olmaktadır ancak Wilkinson, insanlarda bunun tersinin doğru olduğunu ve onları sperm kök hücreleri açısından oldukça zengin yaptığını keşfetmiştir. Çalışmaya dahil olmayan Hollanda'daki Amsterdam Üniversitesi'nden Ans van Pelt, bunun onların alanında ileriye doğru gerçekten büyük bir adım olduğunu düşündüğünü belirtmiştir. Araştırmacılar bu keşfin, bu kök hücrelerin spermlere dönüşmesini durduran mutasyonlara sahip olanlar için tedavilere yol açabileceğini, örneğin, CRISPR gen düzenlemesinin, kök hücreler aynı hayvanlara yerleştirildikten sonra farelerde doğurganlığı geri kazandıran sperm kök hücrelerinde bu mutasyonları düzeltmek için kullanıldığını belirtmişlerdir. Bu kök hücreler, farelerde in vitro fertilizasyon (IVF) için vücudun dışında sperm üretmek için de kullanılmıştır. İnsanlarda bunu yapmanın önündeki en büyük engel, insanların sperm kök hücrelerini izole etmenin güvenilir bir yolunun olmamasıdır.

Kök hücrelerin gen düzenlemesi

Wilkinson, ekibinin klinik uygulamalardan ziyade temel bilime odaklandığını, ancak kök hücreleri gen düzenlemesinin mümkün olacağını belirtmiştir. Wilkinson bu yapmayı düşündükleri bir şey olmadığını, ama yapılabileceğini ifade etmiş hastalıkları tedavi etmek için olduğu ve insanları daha zeki ya da güzel yapmadığı sürece, bunun kendisi için sorun olmayacağını belirtmiştir. Wilkinson daha sonra, insanların düzenlemeye başlanmasının gerekip gerekmediğine değinerek, bir tavır almayacağını ve tartışmaya değer olduğunu sözlerine eklemiştir. Çalışma, dondurulabilecek sperm üretmeye başlamadan önce, çocuklukta kanser tedavileri nedeniyle kısır olanlara da yardımcı olabilir. Sperm kök hücreleri, tedaviden önce alınan testislerden örnekler kullanılarak izole edilebilir, laboratuvarda genişletilebilir ve sperm üretimini eski haline getirmek için testislere geri enjekte edilebilir. Van Pelt, testisleri yeniden kolonileştirmek için laboratuarların en az iki ay boyunca sperm hücrelerini vücut dışında yetiştirmesi gerektiğini düşündüğünü bu yüzden henüz orada olmadıklarını ama bunun çok iyi bir başlangıç olduğunu ifade etmiştir. Araştırmacılar bazı erkeklerin, sperm oluşturan hücreleri çevreleyen hücrelerde yaşanan problemler nedeniyle kısır olduklarını belirtmişler ve farelerde olduğu gibi sperm kök hücrelerini vücut dışında sperme dönüştürmenin yolları bulunursa, erkeklerin IVF yoluyla çocuk sahibi olabileceğini ifade etmişlerdir.