Kanserde Tedaviler Tümörün Genetik Haritasına Göre Planlanıyor

Kanser tedavisinde son 10 yılda ki gelişmelerle, artık sadece kişiye özel tedaviler değil, tümöre özel tedavilerin de yolu açıldı. Teknoloji ürünü yöntemlerle kanser hücresinin genetik haritası çıkartılıyor ve o genetik yapıya etki eden akıllı ilaçlarla tümör yok ediliyor.

Günümüzde yavaş yavaş tedavi protokollerine girmeye başlayan yeni nesil DNA dizilimleme ( next generation sequencing) yöntemiyle tümörün genetik haritası çıkartılıyor, böylece örneğin sadece böbrek tümörlerinde var olduğunu düşünülen bir mutasyonun, meme tümörlerinde de olduğunu görülüp bu mutasyona özgü akıllı ilaçlar kullanılabiliyor. Artık tümörler çıktıkları organdan ziyade genetik özelliklerine göre tedavi edilmeye başlanıyor. Bu sayede hastalar hem gereksiz ilaç ve yan etki yükünden kurtuluyor hem de doğru ilaçla etkin tedavi şansı yakalıyor. Tümörün genetik profiline bakarak uygulanacak tedavinin planlaması, onkolojinin geleceği gibi görünüyor ve son 3-4 yıldır özellikle bu alanda ki çalışmalar hız kazanıyor.

Son yıllarda üzerine dikkat çekilen kişiye özel tedavi uygulamalarının yanında günümüzde gelinen noktada her tümörlerin kendine özgü bir karaktere sahip canlılar olduğu fikri hakim. Bu nedenle cerrahiyi anatomik olarak kişiye özelleştirmek yetmiyor, tedaviyi biyolojik olarak tümöre de özelleştirmek gerekiyor. Kanser hücrelerinin genetik yapısının biyopsi veya ameliyat materyallerinden alınan doku örneklerinde yapılırken, yakın gelecekte sıvı biyopsi diye adlandırılan bir yöntem ile kan ile de bu testlerin yapılabilir hale geleceği düşünülüyor.

Tümörün genetik profilini ortaya koyan ve tedavi sonuçlarını olumlu yönde etkileyen bu tür yöntemlerin ülkemizdeki kullanımı ise biraz gecikmeli oluyor. Gelişmiş ülkelerde özellikle meme kanserinde kullanılan ve tümörün parmak izini ortaya çıkaran yeni nesil DNA dizilimleme yöntemi, ülkemizde sadece bazı merkezlerde kullanılıyor. Özellikle tedavi seçeneği kısıtlı olan tümörlerde yeni geliştirilen moleküllerin kullanılmasına imkân sağlayan bu testler henüz SGK’nın ödeme kapsamına alınmıyor. Şu anda ülkemizde kolon kanseri için RAS mutasyonları, melanom için BRAF mutasyonu, akciğer kanseri için EGFR, ALK testleri SGK kapsamında yapılabiliyor ve uygulanacak tedavinin belirlenmesinde kullanılıyor. Diğer kanserler için kullanılan diğer geniş profilli testlerin de SGK kapsamına alınması bekleniyor. Sağlık Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Harvard Medical School ve Sağlık Bakanlığı arasında yapılan işbirliği kapsamında, tümörün moleküler yapısı ve kişinin genetik özellikleri incelendikten sonra etkin ilacın uygulanacağı "Onkogen Projesi için ilk adımlar atılıyor.