Mantarlar Bilişsel Bozukluk Riskini Azaltabilir

Hericenones, erinacines, scabronines ve dictyophorines gibi mantarlarda bulunan bazı bileşenler, sinir büyüme faktörlerinin sentezini teşvik edebilir. Mantarlardaki biyoaktif bileşikler ayrıca amiloid-P, fosforile edilmiş tau ve asetilkolinesteraz üretimini inhibe ederek nöroproteksiyon da yapabilir. Bir histidinin türevi ve benzersiz bir olası antioksidan ve sitoprotektif bileşik olan ergotionin de mantarlarda zengin olarak bulunur. Mantarlar ayrıca D vitamini, selenyum, B vitaminleri ve spermidin gibi diğer bitki besinlerini de içerir.

Ortaya çıkan kanıtlar mantarların nöroprotektif özelliklere sahip olabileceğini öne sürmektedir. Bununla birlikte, bugüne kadar sadece iki epidemiyolojik çalışma, yaşlı insanlarda mantar tüketiminin bilişsel faydalarını incelemiştir. Bu çalışmaların ümit verici bulgularına rağmen, mantar tüketiminin hafif bilişsel bozulma (MCI) oranının azalmasıyla ilişkili olup olmadığı bilinmemektedir.

Yapılan yeni bir çalışmada araştırmacılar, bilişsel düşüş ve demansı önleyebilecek diyet faktörlerini ve bitki bazlı biyoaktif bileşikleri tanımlamayı amaçladılar. Araştırmacılar, Singapur'da sağlıklı ve fonksiyonel yaşlanma ile ilişkili diyet faktörlerini, demans ve MCI gibi yaşa bağlı durum riskini azaltmayı amaçlayan toplum temelli bir çalışma olan Diyet ve Sağlıklı Yaşlanma (DaHA) çalışmasından elde edilen ≥60 yaşındaki 650'den fazla katılımcının verilerini analiz ettiler. Örneklem MCI'li 90 kişiden ve normal bilişsel işlevli 573 kişiden oluşuyordu.

Mantar tüketiminin sıklığına ilişkin bilgiler bir anket aracılığıyla elde edildi ve cevaplar günlük (günde ≥1 porsiyon tüketenler için), haftalık (haftada 1-6 porsiyon tüketenler için) veya aylık (haftada <1 porsiyon tüketenler için) tüketilen porsiyon sayısı olarak kaydedildi. Bir porsiyon, ortalama ağırlığı yaklaşık 150 g olan, bir bardak pişmiş mantarın dörtte üçü olarak tanımlandı. Potansiyel karıştırıcılar; yaş, cinsiyet, eğitim, mevcut sigara kullanımı, alkol tüketimi, hipertansiyon, diyabet, kalp hastalığı, felç, fiziksel aktiviteler ve sosyal aktivitelerdi. Araştırmacılar başka bir analizde, vücut kitle indeksi (VKİ), artrit, kanser ve et, yeşil sebzeler, meyveler veya fındık tüketimi gibi değişkenler için de kontroller yaptılar.

Düzenli Mantar Tüketimi Bilişsel Bozulmayı Yavaşlatıyor

MCI'ye sahip olanların, yüksek oranda hipertansiyon, diyabet ve inme, sosyal aktiviteler açısından daha az aktif oldukları ve MCI'siz katılımcılara göre daha düşük MMSE (mini mental durum muayenesi) skorlarına sahip oldukları bulundu. MCI'li katılımcılar, MCI'sız olanlara kıyasla daha az mantar alımına sahipti. Haftada 2 porsiyondan fazla mantar tüketen katılımcıların, MCI'ye sahip olma ihtimali azalmıştı. İlişki, demografik, yaşam tarzı ve tıbbi durumlar için düzeltildikten sonra değişmedi. VKİ, artrit, kanser ve et, yeşil sebzeler, meyveler ve kuruyemiş tüketimi için düzeltildikten sonra da, haftada 2 porsiyondan fazla mantar tüketenlerin sonuçları önemli ölçüde değişmedi. Mantar tüketimi, haftada 0,75 porsiyon tüketenlerde bile, MCI oranının azalması ile önemli derecede ilişkiliydi. Erkek ve kadınlar arasında bulgularda anlamlı bir fark yoktu.

Araştırmacılar, mantarlar ile MCI oranının azalması arasındaki gözlemlenen korelasyonun biyolojik olarak kabul edilebilir olduğunu belirttiler. Düzenli olarak mantar tüketilmesini önerdiler. Bilişsel gerileme ve demansı önleyebilecek diyet faktörlerini ve bitki bazlı psikoaktif bileşikleri tanımlamanın halk sağlığı müdahalelerini nüfus düzeyinde yönlendirebileceğini ve yeni takviyelerin geliştirilmesine de yol açabileceğini vurguladılar.