Metotreksat Kullanımı Romatoid Artrit ile İlişkili İnterstisyel Akciğer Hastalığı Riskini Arttırabilir Mi?

İnterstisyel akciğer hastalığı (İAH), yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (YÇBT) göğüs taraması bulgularına göre romatoid artrit hastalarının %2,2 ila 30'unu etkileyen ciddi bir romatoid artrit (RA) belirtisidir. RA-İAH, RA'da ikinci önde gelen ölüm nedeni olmakla birlikte yapılan çalışmalar RA hastalarının %6,8 - 9,8'inde ölüme katkıda bulunduğunu göstermiştir. Metotreksat (MTX), hastalık aktivitesini, morbiditeyi ve mortaliteyi etkili bir şekilde azalttığı için RA'nın birinci basamak tedavisi olarak önerilmektedir. MTX'in fibrotik İAH de dahil olmak üzere akciğer hastalığında nedensel bir ajan olduğundan uzun süredir şüphelenilmektedir ve araştırmacılar birçok romatolog ve pnömoloğun, RA-İAH'li hastalarda MTX'i uygulamak veya sürdürmek konusunda isteksiz olduğunu belirtmişlerdir. Bununla birlikte, MTX'in nadir bir komplikasyonu olan akut veya subakut hipersensitivite pnömonisi dışında, RA'lı bir hastada MTX ile kronik fibrotik İAH arasındaki modern popülasyonlarda bir neden ve sonuç ilişkisine dair kanıtların net olmadığını ifade etmişlerdir.

RA ve RA olmayan popülasyonlar arasında İAH insidansına ilişkin son çalışmalar, MTX'in nedensel rolü konusunda şüphe uyandırmış ve hatta bazı veriler, MTX'in RA-İAH'ye karşı olası bir koruyucu etkisini önermektedir. Bununla birlikte, bu çalışmaların çoğunda, İAH durumunun, vakalarda (RA-İAH) ve kontrollerde (RA-İAH olmayan) YÇBT göğüs taraması ile sistematik olarak değerlendirilmediği, potansiyel yanlış sınıflandırmaya neden olan ve İAH tabanlı tanımlamaya göre alt analizleri engelleyen birkaç potansiyeli bulunmaktadır. RA-İAH'nin eksik tahmin edilmesine yol açan bağımsız doğrulama olmaksızın vaka raporu formları ve ölüm sertifikalarına kaydedilen veriler üzerinde, çalışmanın tasarımı, İAH tanısından önce MTX maruziyetini hesaba katmamıştır ve bu nedenle MTX kullanımında potansiyel bir yanlılığa yol açmıştır. Ayrıca RA'nın başladığı yıl ve RA'nın yönetimi için ilgili yönergeler, dolayısıyla MTX kullanımını etkileyen, dikkate alınmamıştır.

Metotreksat ve RA-İAH riski

Yapılan bu çalışmanın amacı, MTX maruziyetinin artmış RA-İAH riski ile ilişkili olup olmadığını değerlendirmek olarak açıklanmıştır. Araştırmacılar keşif ve uluslararası replikasyon örnekleriyle bir vaka-kontrol çalışması tasarımı aracılığıyla, RA (RA-İAH) ile ilişkili kronik fibrotik İAH'li 410 hastada ve İAH olmayan 673 RA hastasında MTX maruziyetinin İAH ile ilişkisini incelediklerini belirtmişlerdir. Tahminler, meta-analiz teknikleri kullanılarak farklı numuneler üzerinde havuzlanmıştır. Keşif numunesinin analizi, MTX maruziyeti ile RA-İAH arasında ters bir ilişki ortaya çıkarmış ve bu durum, replikasyon örneklerinde teyit edilmiştir. Hem türetme hem de doğrulama örneklerini kullanan birleşik tahmin, 0.43'lük ayarlanmış bir OR ortaya çıkarmakla birlikte RA-İAH hastalarında, göğüste yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi modeline bakılmaksızın, İAH olmayanlara kıyasla MTX kullanıcıları daha az sıklıkta bulunmuştur. Araştırmacılar RA-İAH'li hastalarda İAH tespitinin, MTX kullananlarda hiç kullanmayanlara kıyasla önemli ölçüde gecikmiş olduğunu belirtmişlerdir. Bununla birlikte, ters ilişkinin gücü ve araştırılan farklı popülasyonlardaki tekrarlanabilirlik nedensel bir ilişki lehine olsa bile, yapılan çalışma sadece istatistiksel bir ilişkiyi tanımlar ve nedensellik için kesin kanıt sağlamamıştır. Araştırmacılar, gözlemlenen etkinin, istatistiksel analizlerinde dikkate alınmayan beklenmedik bir karıştırıcıdan kaynaklanıyor olabileceğini belirtmişlerdir. MTX kullanımının RA-İAH'nin başlangıcını geciktirdiğini daha fazla tespit etmek için ileriye dönük bir çalışma gerekeceği kabul edilse de, MTX'in RA yönetimindeki merkezi rolü nedeniyle böyle bir denemenin yapılması olası değildir. Yapılan çalışmanın sonuçları, MTX kullanımının RA hastalarında artmış RA-İAH riski ile ilişkili olmadığını ve MTX ile tedavi edilen hastalarda İAH'nin daha sonra tespit edildiğini göstermektedir.