MS’te Uyku Bozuklukları İle Bilişsel-Fiziksel İşlev İlişkisi İncelendi

Multipl Skleroz (MS) hastalarında uyku bozuklukları çok yaygındır. MS'li bireylerin yaklaşık % 50'si tanı konabilen bir uyku bozukluğuna sahiptir ve % 67'sinden fazlası uyku bozukluğu bildirmektedir. Yeni yapılan geniş çaplı ulusal bir araştırmada, araştırmaya katılan 2375 kişinin % 70'inden fazlası, en az bir veya daha fazla uyku bozukluğu için pozitif olarak gösterilmiş, fakat % 13'ten daha azına tanı konmuştur. MS'li çok sayıda kişide tanı konulmamış ve bu nedenle tedavi edilmemiş bir uyku bozukluğu vardır. MS'li bireylerde uyku bozuklukları, hastalığın kendisinin neden olduğu primer veya ağrı, ilaç kullanımı, anksiyete, depresyon, spastisite, cinsel işlev bozukluğu ve mesane problemleri gibi hastalıkla birlikte görülen faktörlerin neden olduğu sekonder olarak sınıflandırılır. Primer uyku bozuklukları, sirkadiyen ritimleri koordine eden ve düzenleyen suprakrikazmatik çekirdeğin (SCN) demiyelinizasyonundan kaynaklanabilir. Enflamatuar ve otoimmün yanıtlardan kaynaklanan sitokin düzeylerindeki dengesizlik ve değişikliklerin, aşırı gündüz uykusu ve uykusuzluk gibi uyku bozukluklarına katkıda bulunduğunu gösteren kanıtlar da bulunmaktadır.

MS'li bireylerde kötü uyku kalitesinin yaşam kalitesindeki azalmanın bağımsız bir ön gördürücüsü olduğunu ve günlük yaşam, öz bakım, çalışma yeteneği, fiziksel işlev, psikolojik iyilik hali ve kişiler arası ilişkileri etkileyebildiğini gösteren çalışmalar mevcuttur. Ayrıca, kötü uyku kalitesi, MS'te en sık bildirilen semptom olan yorgunluk ile kuvvetli bir şekilde ilişkilidir ve bu kişilerin işlevsel yeteneklerini ve yaşam kalitesini daha da düşürür.

Amerika’dan araştırmacılar, ılımlı MS'li bireylerde uyku kalitesi ile bilişsel ve fiziksel işlev arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla bir çalışma yaptılar. Relapsing-remitting veya sekonder ilerleyici MS tanılı, ortalama yaşları 50,3 ± 11,6 olan 40 kişiyi çalışmalarına dahil ettiler. Uyku kalitesini belirlemek için Pittsburgh Uyku Kalitesi Endeksini (PSQI) kullandılar. PSQI <5 iyi uyku kalitesi ve > 5 iyi kötü kalitesi olarak kabul edildi. Bilişsel fonksiyonlar, bir kognitif test paketi kullanılarak değerlendirildi ve fiziksel fonksiyonlar 2 objektif ölçüt ve bir hasta tarafından bildirilen ölçütü kullanılarak değerlendirildi.

Araştırmacılar, çalışmaya dahil ettikleri 40 kişiden 13’ünün (% 32.5) iyi uyku kalitesine ve 27'sinin (% 67.5) kötü uyku kalitesine sahip olduğunu gördüler. İyi uyku kalitesi olanların, görsel-mekansal hafıza testinde anlamlı derecede daha iyi performans gösterdiklerini ve zayıf uyku kalitesindekilere kıyasla daha yüksek fonksiyonel yeteneklere sahip olduklarını gözlemlediler. Sözel bellek, bilgi işleme ya da icra işlevi kognitif testleri ya da nesnel fonksiyon ölçümleri üzerinde performans açısından bir fark bulamadılar. Zayıf uyku kalitesi olan bireylerde yorgunluk, depresyon ve anksiyete düzeylerinin daha yüksek olduğunu ve yaşam kalitesinin düştüğünü gördüler.