Tekerlekli Sandalye Kullanan Multipl Sklerozlu (MS) Kişilerde Egzersiz

Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminin bağışıklık aracılı nörodejeneratif ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık bir milyon yetişkini etkileyen yaygın bir hastalıktır. MS'in ayırt edici özelliklerinden biri hareket bozukluğu olmakla birlikte MS nüfusunun yaklaşık %30'unun hareketlilik için bir tekerlekli sandalye kullanması gerekmektedir. Hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan kişiler genellikle daha kötü denge, kas zindeliği, aerobik uygunluk ve yaşam kalitesi (QOL) gibi daha büyük hastalık şiddeti yaşamaktadırlar. Egzersiz, hareketliliği artırabilecek kanıta dayalı ikinci basamak bir tedavidir; ancak, çok az araştırma hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan kişilere odaklanmıştır. Hareketlilik için tekerlekli sandalyeler kullanan MS'li kişiler arasında çok az araştırma olduğu için bu tür sonuçlar kötü yönetilmektedir ve bu durum, fonksiyonun rehabilitasyonu, semptomların yönetimi ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için kanıta dayalı yaklaşımlara yönelik kritik ihtiyacı desteklemektedir. Araştırmacılar MS'li kişiler arasında işlev bozukluğu ve semptomların ikincil yönetimi için egzersiz eğitiminin sıklıkla reçete edildiğini ancak araştırma organının genellikle hareketlilik için tekerlekli sandalyeleri kullanan kişilerden ziyade sadece ayakta olanları içerdiğini ifade etmiştirler. Şu anda, hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan MS'li kişilerde fiziksel aktivitenin sadece iki pilot müdahalesi bulunmaktadır. Yapılan bir çalışma, hareketlilik için tekerlekli sandalyeler kullanan MS'li kişilerde yaşam tarzı fiziksel aktivitesini artırmaya odaklanan 12 haftalık manuel tekerlekli sandalye itme protokolünün etkinliğini incelemiştir. Başka bir çalışma ise, hareketlilik için tekerlekli sandalyeler kullanan MS'li kişiler için merkez tabanlı bir pilates programının etkinliğini test etmiştir. Yapılan bu çalışmalar yorgunluk, ağrı, stabilite, duruş ve tekerlekli sandalye prolans gücü ve tekniğinde ön iyileşmeler göstermiştir. Ancak araştırmacılar tekerlekli sandalyelerin şekillendirilebilirliğini kullanan MS'lilere özgü kanıta dayalı müdahalelerin geliştirilmesine rehberlik eden, hala biçimlendirici bir araştırma olmadığını belirtmişlerdir.

Tümdengelimli bir nitel tasarım

Yapılan bu çalışma, Alabama Üniversitesi Birmingham Kurumsal İnceleme Kurulu tarafından onaylanmış olup düzenli egzersiz yapan veya tutarsız egzersiz olarak kategorize edilen hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan kişiler arasındaki yerleşik teorik (yani SCT) değişkenler arasındaki farklılıkları araştıran, araştırma sorumuzu ele alan tümdengelimli bir nitel tasarım kullanılmıştır. Araştırmacılar sosyal bilişsel teori (SCT) çerçevesinde hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan MS'li 20 kişi arasında egzersiz durumunu ve algılarını inceleyen biçimlendirici bir nitel çalışma gerçekleştirdiklerini belirtmişlerdir. Çalışmada tümdengelimsel, anlamsal tematik analiz kullanarak, SCT değişkenleri kodlanmış ve katılımcılara düzenli veya tutarsız egzersizler belirlenmiştir. Araştırmacılar, toplam 12 katılımcının düzenli ve 8 tutarsız egzersiz olarak sınıflandırıldığını ve düzenli sporcuların daha sık yüksek öz-yeterlik, tutarlı egzersiz bilgisi ve çok sayıda kolaylaştırıcı bildirmiş olduğunu belirtmişlerdir. Tüm katılımcılar, bazı olumlu sonuç beklentileri ve çeşitli engeller ve kolaylaştırıcılar bildirmiştir. Yapılan çalışma sonucunda elde edilen bulgular, SCT yoluyla egzersiz davranışı değişikliğini destekleyen gelecekteki müdahale çalışmalarını bilgilendirebileceği ve öz-yeterliliğin artırılmasının, öğretim materyallerinin verilmesi, gerçekçi sonuç beklentilerinin şekillendirilmesi ve engellerin üstesinden gelmeye yönelik araçların sağlanması ve kolaylaştırıcıların belirlenmesi gibi stratejilerin, MS'lilere hareketlilik için tekerlekli sandalye kullanan kişilerin egzersiz çabalarını desteklemek için işe yarayabilir olabileceğini göstermiştir.