Medikaynak Search
Üye Ol Üye Giriş
Medikaynak Menü

Dev Hücreli Arterit Nedir, Belirtileri, Tedavisi

Temporal Arterit olarak da adlandırılan Dev Hücreli Arterit (DHA), büyük damar duvarlarında inflamasyona neden olan iskemik bir hastalıktır. Hastalık tipik olarak aort (şah damarı), major kolları ve dalları gibi kafa derisi ve organlarını besleyen damarları etkiler. Hastalığın nedeni bilinmemekle birlikte ileri yaş tanımlanmış olan en önemli risk faktörüdür.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Nedir?

Dev hücreli arterit, büyük damar duvarlarında oluşan iltihaplanmadır. Hastalık tipik olarak aort (şah damarı), major kolları ve dalları gibi kafa derisi ve organlarını besleyen damarları etkiler. Bu nedenle Temporal Arterit olarak da adlandırılır. Hastalığın nedeni bilinmemekle birlikte ileri yaş tanımlanmış olan en önemli risk faktörüdür.

Dev hücreli arterit baş ağrısı, deri hastalığı, çene ağrısı ve görme problemi gibi rahatsızlıklara neden olur.

Dev hücreli arterit komplikasyonları arasında körlük, aort anevrizması ve inme vardır. Hastalık nedeniyle oluşan görme kaybı kalıcı olabilir; aort anevrizması patlayarak yaşamı tehdit edebilir; inme ise nadir rastlanılan bir komplikasyondur.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Neden Olur?

Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ileri yaş tanımlanmış olan en önemli risk faktörüdür. Buna ek olarak kadın cinsiyet, aile hikayesi, genetik yatkınlık, damar hastalığı hikayesi, erken menapoz, sigara ve düşük beden kitle indeksi DHA için tanımlanmış diğer risk faktörleridir.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Belirtileri

Dev hücreli arteritin erken belirtileri, yorgunluk, iştahsızlık ve ateştir. Diğer dev hücreli arterit belirtileri:

·         Yeni ortaya çıkan baş ağrısı, genellikle şiddetli
·         Saç derisinin ve/veya şakakların hassasiyeti
·         Çift görme
·         Geçici veya sürekli görme kaybı (perdenin kısmen gözün üzerine çekilmesi gibi)
·         Koordinasyon ve denge ile ilgili baş dönmesi veya sorunlar
·         Çiğneme ve/veya konuşma sırasında çene ve dil ağrısı
·         Kalıcı boğaz ağrısı veya yutma güçlüğü
·         Ara sıra göğüs ağrısı

Baş ağrısı

Dev hücreli arterit vakalarında en sık görülen semptomdur. Ortaya çıkan baş ağrısı çoğu zaman şiddetlidir.

Saç derisi hassasiyeti

Baş ağrısına ek olarak, saç derisinde veya şakaklarda hassasiyet oluşur. Saçı taramak ve şekillendirmek zorlaşabilir.

Görme kaybı

Dev hücreli arterit belirtileri arasında görme problemi de vardır. Hastada geçici veya sürekli görme kaybı, çift görme gibi sorunlar yaşanır.

Denge problemi

Dev hücreli arterit koordinasyon ve denge ile ilgili baş dönmesi problemlerine yol açabilir.

Çene ağrısı

Dev hücreli arterit semptomları arasında çene ağrısı vardır. Bu ağrı çiğneme veya konuşma sırasında oluşur.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Ne Sıklıkta Görülür?

Esas olarak 50 yaşın üzeri (yaklaşık 20/100.000 sıklıkta) popülasyonu etkiler ve 70 yaşın üzerinde görülme sıklığı pik yapar. DHA kadınlarda erkeklere kıyasla yaklaşık 3 kat daha sık görülür (K/E: 3/1).

Hastalık ağırlıklı olarak kuzey Avrupalıları etkiler ve İskandinav ülkelerinde daha yüksek sıklık bildirilmiştir. Beyaz ırktan olmak daha yüksek DHA sıklığı ile ilişkilidir.

Dev Hücreli Arteritin (DHA) Etkisi Nedir?

Erken tanınıp tedavi edilmeyen DHA hastalığı ciddi klinik komplikasyonlara neden olabilir.

DHA hastalarının % 10-15 kadarında kalıcı görme bozukluğu ortaya çıkar ve sıklığı yaş ile birlikte artar (>79 yaş). Aort anevrizma ve diseksiyonu riski sağlıklı kontrollere göre 2 kat artmıştır ve % 3-4 oranında hastada inme görülür. Dev hücreli arterit hastalarının yaklaşık yarısında yaygın kas ağrıları ile karakterize inflamatuar bir bozukluk olan polimiyalji romatika (PMR) görülebilir.

DHA hastalarının daha yüksek kalp krizi, felç ve periferik arter hastalığı riskine sahip olabileceği çalışmalarda gösterilmiştir.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Tanı Kriterleri

Dev hücreli arterit tanısı büyük ölçüde semptomlara ve fizik muayeneye dayanmakla birlikte kesin tanı temporal arter biyopsisi ile koyulur. 50-yaş üstü bir hastada yukarıda belirtilen semptom ve/veya semptomların olması durumunda DHA olası seçenek olarak akla gelmelidir. Fizik muayenede temporal arterin iltihaplı, hassas olduğu ve nabzının azaldığı saptanabilir.

Fizik muayenede DHA’yı destekleyen bulguların olması durumunda temporal arter biyopsisi yapılır. Bu, kulağın üstünden ve önünden küçük bir doku parçasının çıkarılmasını ve mikroskop altında incelenmesini içerir. Bazen tanı koymak için birden fazla biyopsi gerekebilir.

Dev Hücreli Arterit (DHA) Tedavisi

Dev hücreli arterit tanısı konulur konulmaz tedavi edilmelidir. Yüksek doz kortikosteroidler (KS) ile hızlı tedavi, DHA’da oldukça kritik olan görme kaybı riskini azaltır. Dev hücreli arterit semptomları yüksek doz KS tedavisi ile etkin bir şekilde kontrol altına alınabilir ancak iltihabı azaltmak için gerekli KS tedavisi aylar/yıllar sürebilir. Bu nedenle kortikosteroid kullanımını azaltmak/kesmek amacıyla immün sistem baskılayıcı ajanlar ile tedavi de söz konusu olabilir.

Kendi Kendine Bakım

Semptomlar ortadan kalktığında ve kandaki iltihaplı belirteçler normale döndüğünde, körlük riski büyük ölçüde azalır. Uygun beslenme, fiziksel aktivite, dinlenme ve reçete edilen ilaç rejimini takip etmek, durumu yönetmek ve kortikosteroid tedavisinin olası yan etkileriyle mücadele etmek için önemlidir. DHA hastalarının daha yüksek kalp krizi, inme, anevrizma ve periferik arter hastalığı riskine sahip olabileceği çalışmalarda gösterilmiştir. Tanıdan yıllar sonra dahi hekimler ve bakıcılar bu olasılığın farkında olmalıdır.

Dev Hücreli Arterit Biyopsi

Dev hücreli arterit tanısında konvansiyonel anjiyografi, anjiyografi, pozitron emisyon tomografisi ve doppler ultrasonografi kullanılabilir. Bu nedenle hastalara temporal arter biyopsisi de yapılabilmektedir. 
 

Referanslar :

1. Weyand CM, Goronzy JJ. Immune mechanisms in medium and large-vessel vasculitis. Nat Rev Immunol 2013; 9(12):731–740.
2. Dasgupta B, et al. BSR and BHPR guidelines for the management of giant cell arteritis. Rheumatology (Oxford) 2010; 49(8):1594–1597.
3. Guida A, et al. The thromboembolic risk in giant cell arteritis: a critical review of the literature. Int J Rheumatol 2014; 2014:806402.
4. Adapted from Jennette JC, et al. 2012 revised International Chapel Hill Consensus Conference Nomenclature of Vasculitides. Arthritis Rheum 2013; 65(1):1–11.
5. Kermani T, et al. Large-Vessel Involvement in Giant Cell Arteritis: A Population-Based Cohort Study of the Incidence-Trends and Prognosis. Annuals of Rheumatic Diseases. 2013: 72(12): 1989-1994.
6. Weyand CM, Goronzy JJ. Giant-Cell Arteritis and Polymyalgia Rheumatica. N Engl J Med 2014; 371(1):50–57.
7. Kermani TA, et al. Utility of erythrocyte sedimentation rate and C-reactive protein for the diagnosis of giant cell arteritis. Semin Arthritis Rheum 2012; 41(6):866–871.
8. De Smit E, et al. Geo-epidemiology of temporal artery biopsy-positive giant cell arteritis in Australia and New Zealand: is there a seasonal influence? RMD Open 2017; 3(2):e000531.
9. Weyand CM, et al. The immunopathology of giant cell arteritis: diagnostic and therapeutic implications. J Neuroophthalmol 2012; 32(3):259–265.
10. Lin L, et al. Giant cell arteritis and vascular disease—risk factors and outcomes: a cohort study using UK Clinical Practice Research Datalink. Rheumatology 2017; 56(5):753–762.
11. Larsson K, et al. Early menopause, low body mass index, and smoking are independent risk factors for developing giant cell arteritis. Ann Rheum Dis 2006; 65(4):529–532.  
12. Dasgupta B, et al. A “Yellow Card” Reporting System for Sight Loss in Giant Cell Arteritis. Arthritis Rheumatol 2016; 68 (Suppl 10):1–4550.
13. Robson JC, et al. The relative risk of aortic aneurysm in patients with giant cell arteritis compared with the general population of the UK. Ann Rheum Dis 2015; 74(1):129–135.
14. Kwon H, et al. Abdominal aortic aneurysm in giant cell arteritis. Ann Surg Treat Res 2015; 89(4):224–227.
15. McDermott S, et al. Stroke in the setting of giant cell arteritis: a case report. Case Rep Med 2010; 2010:549258.
16. Dejaco C, et al. The spectrum of giant cell arteritis and polymyalgia rheumatica: revisiting the concept of the disease. Rheumatology 2017; 56(4):506–515.
17. Tomasson G, et al. Risk for cardiovascular disease early and late after a diagnosis of giant-cell arteritis: a cohort study. Ann Intern Med. 2014; 160(2):73-80
18. Giant cell arteritis. Arthritis Foundation. https://www.arthritis.org/about-arthritis/types/giant-cell-arteritis/. Accessed Sept. 7, 2018.